Reagim kundër ndryshimit të nenit 437 të Kodit Penal nga Ministria e Drejtësisë

Ministria e Drejtësisë (MD), së fundmi ka propozuar amendamentimin e Kodit Penal të Republikës së Kosovës, përkitazi nenin 437, i cili rregullon çështjen e mos raportimit ose raportimit të rremë të pasurisë, të ardhurave, të dhuratave, të dobisë tjetër materiale ose të detyrimeve financiare, nga zyrtarët e lartë publik. Neni 437,  në mënyrë shumë të qartë rregullon penalizimin e refuzimit të deklarimit dhe deklarimin e rrejshëm të pasurisë nga zyrtarët e lartë publik. 

Organizata Çohu!, Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) dhe Lëvizja Fol, shprehen kundër ndryshimeve/ndërhyrjeve në nenin 437, të Kodit Penal ashtu siç janë propozuar nga MD. 

Propozimi i ardhur nga MD, dhe i aprovuar nga Qeveria e Kosovës, po synon vendosjen e motivit përkitazi me fshehjen e pasurisë nga zyrtarët e lartë publik. Ky ndryshim në Kodin Penal, do ta bëjë të pamundur akuzimin e aq më pak dënimin e zyrtarëve të lartë publik të cilët nuk e deklarojnë (fshehin), pasurinë komfor kërkesave të Ligjit për Deklarim të Pasurisë. 

Amendamentimi i Kodit Penal, i propozuar nga MD, në thelb është i pakuptimtë dhe si i tillë tregon për tendencën e qeverisë për ta reduktuar transparencën dhe llogaridhënien e zyrtarëve të lartë publik. Kjo për arsye se gjyqtarët në praktikë do ta kenë shumë të vështirë për ta vërtetuar motivin për mos deklarim apo fshehje të pasurive duke qenë se zyrtarët, në këto raste, gjithmonë do të mund të arsyetohen se këtë veprim nuk e kanë bërë më qëllim, apo që edhe kanë harruar që ta deklarojnë një pjesë të pasurive të tyre. 

Në këtë kuadër, MD me këtë propozim-amendament më shumë do t'i kontribuojë amnistimit të zyrtarëve që mund të jenë pasuruar në mënyrë të kundërligjshme se sa do të vendosë rregull efektiv në këtë fushë. 

Kodifikimi i këtyre dy veprave penale në Kod Penal, është shumë i qartë dhe nuk lejon aspak hapësirë të keqinterpretimit. Vepra penale (mos-deklarimi apo refuzimi i deklarimit), konsiderohet se kryhet në momentin kur zyrtari nuk e deklaron, apo deklaron rrejshëm (fshehë) pasurinë në kohën e paraparë me ligj (1-31 mars), dhe nëse nuk deklarohen të dhëna që parashihen me dispozitat ligjore për t'u deklaruar, atëherë  konsiderohet se është kryer vepra penale e raportimit të rrejshëm të pasurisë.

Arsyet që janë përdorur nga ministri i drejtësisë, z. Hajredin Kuçi, për ta justifikuar këtë vendim të qeverisë, nuk kanë bazë faktike. Kjo duke qenë se problemet që janë shfaqur me disa deputetë të Kuvendit të Kosovës, përkitazi me deklarimin jo të plotë të pasurisë mund të rregullohen dhe të mënjanohen nga Agjencia Kundër Korrupsion.  

 Vendimi për ta penalizuar ‘refuzimin për deklarim’, si dhe ‘deklarimin e rrejshëm’, tё pasurisë në përgjithësi, ёshtё njëri ndër përparimet mё esenciale në legjislacionin kundër korrupsion. Si rezultat direkt i penalizmit tё ‘refuzimit për ta deklaruar’ pasurinë, nga zyrtarët e lartё publik, numri i atyre qё dështojnë pёr tё përmbushur kёtё obligim ligjor ka rёnё dukshëm. Mё 2012, kur refuzimi pёr tё deklaruar pasurinë nga zyrtarët e lartë publik nuk ka qenë vepër penale, numri i atyre që nuk e kishin deklaruar pasurinë ishte 216, përderisa më 2013 dhe 2014, numri ka rënë substancialisht në 35, përkatësisht në 2  zyrtarë që refuzuan ta deklarojnë pasurinë.

Sipas të dhënave zyrtare nga Këshilli Gjyqësor i Kosovës, vetëm gjatë vitit 2014, kanë qenë në punë rreth 181 lëndë që kanë të bëjnë me nenin 437 të Kodit Penal të Kosovës, mos raportim ose raportim i rremë i pasurisë. Prej tyre, 28 janë shqyrtuar dhe 153 kanë mbetur për vitin 2015. Nga 28 lëndët që janë zgjidhur gjatë vitit 2014, që kanë të bëjnë me nenin 437 (mos raportim ose raportim i rremë   i pasurisë), 9 lëndë janë parashkruar (7 në Mitrovicë, 1 në Prishtinë dhe 1 në Podujevë).

Ministria e Drejtësisë, dhe qeveria duhet të shqetësohen për ketë fenomen, dhe duhet të përpiqen për hartimin e normave të reja që do të mundësonin verifikimin e saktësisë së të dhënave të deklaruara dhe kontrollin e origjinës së pasurisë, përfshirë këtu edhe zgjerimin e kompetencave të AKK-së për verifikimin dhe kontrollimin e pasurive, që zyrtarët e lartë i kanë jashtë vendit.

Organizata për Demokraci, Anti-korrupsion dhe Dinjitet, ÇOHU!
Instituti Demokratik i Kosovës - KDI
Lëvizja Fol
www.cohu.org
www.levizjafol.org
www.kdi-kosova.org 

Lista e dokumenteve Reagim kundër ndryshimit të nenit 437 të Kodit Penal nga Ministria e Drejtësisë Reaction against amendment of Article 437 of the Criminal Code by the Ministry of Justice