Fizionomia e patronazhit politik në Kosovë

Organizata ÇOHU! ka prezantuar sot hulumtimin mbi nivelin dhe shtrirjen e patronazhit politik nëKosovë i titulluar: Fizionomia e patronazhit politik në Kosovë

Patronazhi politik nënkupton politizimin e pozitave publike nga anëtarë dhe  militant partiak. 

Të dhënat e hulumtuara nga Preportr, tregojnë se patronazhi politik ka shtrirje të gjerë, ka depërtuar në të gjitha institucionet dhe ka prekur të gjitha pozitat e larta publike. Hulumtimi ka arritur të siguroj të dhëna empirike nga të cilat rrezulton se 250 zyrtarë të lartë publik që janë të punësuar në institucione publike dhe mbajnë pozita të larta civile janë ose kanë qenë anëtarë të partive politike. 

Në këtë kuadër, hulumtimi ka ardhur në katër përfundime kryesore: 1) Se niveli i politizimit të pozitave të larta publike është shumë i lartë dhe ka shtrirje gjithëpërfshirëse; 2) Se patronazhi politik ka shtrirje horizontale (pra i prekë të gjitha institucionet) dhe vertikale (pra i prekë të gjitha pozitat në hierarkinë e institucioneve publike); 3) Se shtrirja dhe niveli i politizimit të institucioneve publike është në përputhshmëri me fuqinë e partive politike (pra ndarjen e politizimit të institucioneve sipas përkatësisë partiake) dhe; 4) Se trendi i politizimit të institucioneve publike tregon nivel të rritjes nga viti 2010 deri më 2014.    

Sipas të dhënave, ndikimi i partive politike për sa i përket punësimit të anëtarëve dhe militantëve të tyre nëpër institucione publike, reflekton plotësisht fuqinë e partive përkatëse në nivel qendror. Nga të dhënat e hulumtuara tregohet se nga 250 zyrtarë e lartcekur, PDK prinë me 120 sosh, e pasuar nga LDK me 72, AAK me 25, AKR me 12, LDD me 9, të pasuara nga partitë e tjera më të vogla. 

Hulumitmi po ashtu ka treguar se patronazhi politik nuk është i shtrirë vetëm në administratën publike, por ka prekur edhe institucionet tjera si: Agjencionet, Rregullatorët, Ndërrmarrjet publike (niveli qendrorë dhe lokal). Në këtë kuadër, hulumtimi tregon se 28 zyrtarë të lartë publik me pozitë vendimmarrëse që punojnë në institucione të pavarura kanë lidhje direkte me partitë politike. Ndërsa, në ndërmarrjet publike 84 zyrtarë me fuqi vendimmarrëse kanë lidhje direkte me partitë politike. As institucionet shëndetësore nuk  i kanë shpëtuar politizimit ku 29 zyrtarë që kanë lidhje me parti politike janë në pozita udhëheqëse nëpër klinika të QKUK-së dhe në spitale rajonale. Ndërsa, 18 persona që kanë pozita vendimmarrëse nëpër fakultete të universiteteve publike kanë prapavijë të qartë partiake. 

Në këto statistika nuk janë përfshirë edhe zyrtarët publik që kanë lidhje familjare (nepotizmi) me zyrtarë të partive politike apo edhe me zyrtarë të tjerë publik. 

Të dhënat e dala nga hulumtimi tregojnë se institucionet publike, posaçërisht pozitat me fuqi vendimmarrëse, janë të politizuara në masë të lartë.  Të gjeturat kanë treguar se patronazhi politik ka shtrirje gjithëpërfshirëse si në aspektin horizontal - i pranishëm nëpër të gjitha institucionet -  ashtu edhe në  atë vertikal - prekë shumë pozita vendimmarrëse në kuadër të hierarkisë së institucioneve publike. 

Hulumtimi ka treguar se trendi i punësimeve të individëve me përkatësi partiake në pozita të larta publike nga viti 2010, ka shënuar rritje konstante, me një rënie të lehtë në vitin 2014 dhe se edhe një pjesë e madhe e atyre që kanë ardhur në pozita në vend të atyre paraprakë kanë lidhje direkte me partitë politike. 

Kriteret për ta përcaktuar lidhjen politike të një zyrtari të lartë publik me një parti politike kanë qenë që: 

1) Zyrtari i lartë publik të ketë konkurruar në zgjedhje lokale dhe parlamentare për ndonjë subjekt politik;

2) Të ketë ka qenë/të jetë  anëtar i organeve të partive politike në struktura qendrore apo të degëve nëpër komuna, apo që;

3) Zyrtarët të kenë pasur poste politike në të kaluarën, si p.sh këshilltarët politik, e që pas një kohe kanë marrë pozita të larta publike përmes konkurseve. 

Hulumtimin mund ta gjeni këtu

Dhjetor 2014, Prishtinë

Organizata për Demokraci, 
Anti-korrupsion dhe Dinjitet, ÇOHU!
                                                                                                         2 Korriku; 4/4 - Prishtinë, Kosovë                                                                                                      Tel / +381 (0)38 248 506
www.cohu.org